Kinh tế vĩ mô Việt Nam tháng Mười và 10 tháng năm 2025
- Hữu Đạo
- 12 thg 11
- 5 phút đọc
Số liệu vĩ mô tháng Mười và 10 tháng năm 2025 cho thấy nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng với các chỉ số quan trọng duy trì nhịp tích cực. Tuy nhiên, một số dấu hiệu trái chiều đã xuất hiện, vừa phản ánh tác động ngắn hạn từ thiên tai, vừa gửi đi tín hiệu cần theo dõi chặt chẽ trong những tháng tiếp theo.
1. Các chỉ số vĩ mô duy trì đà tăng trưởng tích cực
Thứ nhất, đầu tư đóng vai trò “đầu tàu” tăng trưởng. Vốn đầu tư thực hiện từ nguồn ngân sách Nhà nước tháng Mười tăng hơn 29% so với cùng kỳ, mức cao nhất trong 5 năm qua. Lũy kế 10 tháng, tổng vốn thực hiện đạt hơn 63% kế hoạch, tăng gần 28% so với cùng kỳ, phản ánh quyết tâm đẩy nhanh tiến độ của các cấp chính quyền trong bối cảnh áp lực hoàn thành mục tiêu. Bên cạnh đó, vốn FDI tiếp tục mở rộng, với vốn đăng ký và vốn thực hiện đều đạt mức cao nhất trong nhiều năm, khẳng định sức hút của Việt Nam giữa bối cảnh cạnh tranh khu vực ngày càng gay gắt.
Thứ hai, sản xuất cải thiện, trở thành điểm sáng nổi bật trong tháng. Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) tháng Mười tăng mạnh lên 54,5 điểm[1], mức cao nhất từ tháng 07/2024. Trong đó, các chỉ số thành phần đều ghi nhận mức tăng trưởng nhanh nhất trong hơn một năm trở lại đây, cho thấy điều kiện kinh doanh cải thiện trên diện rộng. Cùng với đó, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng Mười tăng 10,8% so với cùng kỳ, đưa IIP 10 tháng tăng 9,2%, tạo nền tảng vững chắc hơn cho mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trở lên.
Thứ ba, tình hình doanh nghiệp tiếp tục khởi sắc. Tháng Mười ghi nhận 18 nghìn doanh nghiệp thành lập mới và 11,6 nghìn doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, tăng lần lượt 26,5% và 34% so với cùng kỳ. Bình quân mỗi tháng có 25,6 nghìn doanh nghiệp gia nhập hoặc tái gia nhập thị trường, cao hơn đáng kể so với mức 19,1 nghìn doanh nghiệp rút lui. Điều này cho thấy niềm tin của doanh nghiệp đang phục hồi và môi trường kinh doanh có sự cải thiện nhất định.
2. Bên cạnh những số liệu tích cực, một số tín hiệu trái chiều xuất hiện
Thứ nhất, thương mại hàng hóa chững lại dù đang trong mùa cao điểm. Kim ngạch xuất, nhập khẩu tháng Mười giảm 1,2% so với tháng trước, phản ánh ảnh hưởng từ hiệu ứng “đẩy hàng trước thuế quan” sang Mỹ suy yếu. Trong các tháng trước, nhiều doanh nghiệp đã tăng cường xuất khẩu để tận dụng khoảng thời gian trước khi các biện pháp thuế quan mới có thể được áp dụng. Khi đợt tăng tốc này qua đi, hoạt động xuất khẩu tự nhiên chậm lại. Dù vậy, lũy kế 10 tháng, tổng kim ngạch thương mại vẫn đạt hơn 672 tỷ USD, tăng hơn 17% so với cùng kỳ và thặng dư gần 20 tỷ USD.
Thứ hai, tiêu dùng giảm mạnh do tác động từ thiên tai. Lũ lụt tại nhiều tỉnh, thành phố khiến tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng Mười chỉ tăng 7,2% so với cùng kỳ, mức thấp nhất trong một năm trở lại. Dù mức giảm mạnh chủ yếu mang tính tạm thời, diễn biến này cho thấy sức mua dễ bị tổn thương trước các cú sốc bất ngờ. Hơn thế, bình quân 10 tháng, tiêu dùng tăng 9,3%, thấp hơn mức cần thiết để hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8% trở lên.
Thứ ba, chỉ số giá tiêu dùng vẫn trong tầm kiểm soát nhưng áp lực lạm phát gia tăng. Bình quân 10 tháng năm 2025, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) vẫn dưới ngưỡng mục tiêu 4,5-5%. Riêng tháng Mười, CPI tăng 3,25% so với cùng kỳ, chủ yếu do giá thực phẩm tăng cao tại các tỉnh, thành phố bị ảnh hưởng trực tiếp bởi mưa lũ sau bão. Tuy nhiên, lạm phát cơ bản tháng Mười tăng 3,3% so với cùng kỳ năm trước, đánh dấu sự bật tăng sau 3 tháng liên tiếp giảm tốc, đồng thời cao hơn mức tăng của CPI. Đây là tín hiệu cho thấy áp lực giá xuất phát từ các yếu tố “nền tảng” của nền kinh tế, không chỉ từ các biến động tạm thời như giá thực phẩm hay giao thông. Điều này đòi hỏi chính sách tiền tệ cần thận trọng hơn trong giai đoạn tới.
3. Các yếu tố cần theo dõi trong những tháng cuối năm
Trên cơ sở diễn biến kinh tế tháng Mười và 10 tháng đầu năm, Hathaway Policy khuyến nghị độc giả quan tâm theo dõi bốn yếu tố trọng yếu sau:
Thứ nhất, khả năng phục hồi của tiêu dùng. Lũ lụt khiến tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng Mười tăng chậm, nhưng quan trọng hơn là đà tăng chung từ đầu năm chưa có đột phá so với mục tiêu tăng GDP từ 8% trở lên. Nếu tiêu dùng không tăng tốc trong hai tháng cuối, đóng góp của khu vực này vào tăng trưởng GDP sẽ thấp hơn kỳ vọng, thu hẹp dư địa cho mục tiêu tăng trưởng 2025.
Thứ hai, diễn biến thuế quan và hoạt động thương mại hàng hóa. Theo dõi sát những diễn biến đàm phán thuế quan giữa Việt Nam và Mỹ để đánh giá triển vọng thị trường xuất khẩu.
Thứ ba, độ bền của phục hồi sản xuất. PMI tăng mạnh là tín hiệu tích cực, nhưng cần theo dõi thêm để đánh giá liệu đây là xu hướng dài hạn hay chỉ là đợt tăng tốc ngắn hạn. Bên cạnh đó, khi thương mại chững lại, cũng đặt dấu hỏi về khả năng duy trì đà tăng của chỉ số IIP.
Thứ tư, áp lực lạm phát tiếp tục là yếu tố cần theo dõi thận trọng. Dù CPI đang trong tầm kiểm soát, mức tăng nhanh trở lại của lạm phát cơ bản là tín hiệu cảnh báo sớm trong điều hành chính sách. Nếu xu hướng tăng của lạm phát cơ bản tiếp diễn trong các tháng tới, Ngân hàng Nhà nước có thể phải chủ động điều chỉnh chính sách tiền tệ đang nới lỏng./.
---------