Bản đồ kinh tế Việt Nam sau sáp nhập

Năm 2025 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng khi Việt Nam chính thức vận hành theo đơn vị hành chính mới, giảm từ 63 xuống còn 34 tỉnh, thành phố. Đây không chỉ là sự thay đổi về địa giới, mà còn tạo ra những chuyển động đáng chú ý trong bản đồ kinh tế quốc gia, thể hiện rõ qua hai chỉ số then chốt: GRDP và FDI đăng ký.

Thứ nhất, việc sáp nhập giúp hình thành các “tỉnh hạt nhân” với quy mô kinh tế và đầu tư vượt trội. Điển hình là TP. Hồ Chí Minh, sau khi hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, GRDP chiếm gần 1/4 GDP cả nước và FDI đăng ký tương đương 1/5 tổng vốn. Thông qua việc sáp nhập, quy mô kinh tế và tiềm năng phát triển của TP. Hồ Chí Minh được mở rộng, tăng cường vị thế đầu tàu kinh tế cả nước và triển vọng trở thành siêu đô thị khu vực.

Thứ hai, sự hợp nhất làm thay đổi vị thế của nhiều địa phương, tạo ra những “ngôi sao mới”. Việc mở rộng địa giới hành chính đã giúp nhiều tỉnh quy mô trung bình trước đây vươn lên nhóm dẫn đầu, trở thành những điểm sáng mới trên bản đồ kinh tế quốc gia. Phú Thọ mới, được hình thành từ Phú Thọ, Vĩnh Phúc và Hòa Bình, đã bứt phá mạnh mẽ khi vươn lên vị trí thứ 6 cả nước về quy mô GRDP. Trước hợp nhất, cả ba địa phương này đều nằm ngoài nhóm dẫn đầu, riêng Hòa Bình chỉ xếp 45/63, cho thấy mức tăng hạng ấn tượng về quy mô. Sự thay đổi này không chỉ khắc phục những hạn chế về quỹ đất của các tỉnh trước khi sáp nhập, mà còn tạo ra thực thể hành chính mới với quy mô lớn hơn, nguồn lực dồi dào hơn và tiềm lực phát triển vượt trội trong giai đoạn tái cơ cấu.

Thứ ba, sự phân tầng kinh tế trở nên rõ nét hơn. Việc sáp nhập giúp hình thành các “tỉnh hạt nhân” ở nhóm đầu, trong khi các địa phương thuộc nhóm cuối về GRDP và FDI gần như không đổi. Phần lớn các tỉnh Trung du và miền núi phía Bắc không tham gia hợp nhất, hoặc chỉ sáp nhập giữa những địa phương có nền tảng kinh tế yếu tương đương, nên quy mô kinh tế và FDI đăng ký hầu như giữ nguyên so với trước. Chính điều này càng làm nổi bật khoảng cách giữa các tỉnh nhóm đầu và nhóm cuối. Chẳng hạn, GRDP của TP. Hồ Chí Minh gấp hơn 110 lần so với Cao Bằng, địa phương có quy mô kinh tế nhỏ nhất. Không chỉ có sự chênh lệch giữa các địa phương, mà khoảng cách giữa các vùng kinh tế cũng được thể hiện rõ qua dữ liệu GRDP và FDI. Vùng Đồng bằng sông Hồng và Đông Nam Bộ hiện quy tụ hầu hết các tỉnh, thành thuộc top 10 về quy mô kinh tế và thu hút FDI – như Bắc Ninh, Hải Phòng, Đồng Nai – trong khi 7/10 địa phương có GRDP nhỏ nhất tập trung chủ yếu ở khu vực Trung du và miền núi phía Bắc.

Nhìn chung, việc sáp nhập các đơn vị hành chính đã tạo nên một bản đồ kinh tế Việt Nam phân tầng rõ rệt hơn, với sự nổi lên của các “tỉnh hạt nhân”, song cũng làm sâu sắc thêm khoảng cách phát triển giữa các vùng và địa phương.