Ngân hàng và khủng hoảng tài chính – Nhìn từ góc độ Nobel Kinh tế học 2022
Ngày 10/10/2022, ba nhà kinh tế học Ben Bernanke, Douglas Diamond và Philip Dybvig được trao giải Nobel Kinh tế 2022 vì những nghiên cứu của họ vào đầu những năm 1980 đã vừa kết nối và giải thích hơn 200 năm lịch sử khủng hoảng tài chính trên toàn cầu, vừa tạo nền móng vững chắc cho các nghiên cứu chính sách chuyên sâu cho các thế hệ sau.

Bài báo “Ngân hàng và khủng hoảng tài chính - Nhìn từ góc độ Nobel Kinh tế học 2022” của 02 tác giả Nguyễn Xuân Hải và Bùi Mỹ Linh đăng trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 42 ngày 17/10/2022 phân tích tổng quan về những nghiên cứu của ba nhà kinh tế học đạt giải Nobel Kinh tế năm 2022, trong đó làm rõ mối liên hệ giữa ngân hang và khủng hoảng tài chính cũng như vai trò của Nhà nước trong việc giám sát và hỗ trợ kịp thời hệ thống ngân hang trong khủng hoảng.
Trong nền kinh tế, ngân hàng có vị thế rất đặc biệt khi vừa đảm bảo tính thanh khoản cho thị trường, vừa cung ứng vốn thông qua hỗ trợ vay, nhất là đối với các hạng mục đầu tư phức tạp, thanh khoản thấp.
Qua nghiên cứu của mình, Diamond và Dybig đã chứng minh được rằng điều làm cho ngân hàng đặc biệt cũng chính là điểm yếu của hệ thống. Ngân hàng sẽ phải đối mặt 02 rủi ro cơ bản về thanh toán và thanh khoản khi các tài sản luôn có tính dài hạn, nhưng nợ lại đa phần là tiền gửi, có thể bị đột ngột rút ra bất cứ lúc nào. Đặc biệt đối với rủi ro về thanh khoản, nếu không có sự hỗ trợ từ bên qua, ngân hàng có thể lâm vào khủng hoảng và phá sản do những yếu tố ngoại vi không kiểm soát được.
Nghiên cứu của Diamond và Dybvig chính là lăng kính hữu hiệu mà qua đó các nhà làm chính sách và nghiên cứu sau này luôn sử dụng để nhìn nhận, đánh giá lịch sử phát triển của ngân hàng và các biện pháp chính sách đã áp dụng, cũng như phân tích và đề xuất các chính sách cho tương lai nhằm hạn chế tần suất của những cuộc khủng hoảng.
Bên cạnh đó, Ben Bernanke, trong nghiên cứu xuất bản vào năm 1983, đã dựa vào việc phân tích Hoảng loạn ngân hàng 1929-1933 và cuộc Đại suy thoái kéo dài tới hết những năm 1930s chứng minh sự tồn tại và tầm quan trọng của cơ chế tín dụng - 1 trong 4 cơ chế chính khi khủng hoảng tài chính xảy ra. Qua đó, có thể khẳng định được rằng khủng hoảng tài chính nếu không được kiểm soát chặt chẽ sẽ dẫn đến khủng hoảng kinh tế và thậm chí có thể kiềm hãm sự phát triển trong thời gian dài sau khủng hoảng.
Như vậy, với những công cụ mà ba nhà nghiên cứu đạt giải Nobel Kinh tế năm nay đã cung cấp, các nhà quản lý có lẽ sẽ luôn vững tay chèo lái hệ thống ngân hàng trong tương lai./.
---------
Xem thêm bài viết tại: https://vneconomy.vn/giai-nobel-kinh-te-2022ngan-hang-va-khung-hoang-tai-chinh.htm